اهداف توسعه‌ای در واقع آرمان‌ها و اهداف مشترک در سطح بین الملل برای حرکت به سمت آینده بهتر هستند که در سازمان ملل متحد بر سر آن‌ها توافق حاصل شده است و جامعه جهانی می‌بایست فعالیت‌ها و تلاش‌های خود را جهت دستیابی به اهداف و شاخص‌های تدوین شده با اهداف بالادستی همراستا نماید. کشور ایران نیز به عنوان یکی از بنیانگذران سازمان ملل متحد، پس از جنگ جهانی دوم، با این اهداف توسعه‌ای به جز در مواردی که با شرایط داخلی و قوانین بالادستی در ایران مغایر نباشد، موافقت نموده است.

آرمان‌های توافق شده در سطح بین الملل از سال ۲۰۰۰ الی ۲۰۱۵ تحت عنوان «اهداف توسعه هزاره» بیان شده است و از سال ۲۰۱۵ الی ۲۰۳۰ سند و آرمان های متعالی تری تدوین و بر سر آن توافقات مربوطه حاصل شده است که آن را «اهداف توسعه پایدار» می‌نامند. با هدف آشنایی با اهداف و شاخص و امکان مقایسه دو مجموعه اهداف، در ادامه به توضیح هر کدام پرداخته می‌شود.

اهداف توسعه هزاره (Millennium Development Goals)

اهداف توسعه هزاره (MDGs) در بزرگترین گردهمایی سران دولت‌ها در سپتامبر سال ۲۰۰۰ در مقر سازمان ملل متحد، در نیویورک به تصویب کلیه کشورهای جهان از جمله ایران رسید. این اهداف شامل ۸ هدف کلی (آرمان)، ۱۸هدف جزیی، ۴۸ شاخص را در بر می‌گیرد که بر اساس تفاهمات انجام شده در این نشست، مقرر شده تا کشورهای امضاء کننده این سند، طی یک دوره ۲۵ساله یعنی از سال (۱۹۹۰ به عنوان سال پایه) تا سال ۲۰۱۵ به آن‌ها دست پیدا نمایند. این اهداف کشورها را مکلف نموده است تا فعالیت‌های خود را در زمینه مبارزه با فقر، گرسنگی فراگیری، نابرابری جنسیتی، تخریب محیط زیست، ارتقای آموزش و باسوادی، تامین مراقبت‌های بهداشت و آب سالم و بهداشتی متمرکز نمایند. از بین ۸ آرمان مزبور مسئولیت مقدماتی برای دستیابی به ۷ آرمان توسعه هزاره با خود کشورهای در حال توسعه و فقیر است. آرمان هشتم وظیفه کشورهای توسعه یافته و ثروتمند است که متعهد شده‌اند تا به کشورهای در حال توسعه و فقیر برای پیشبرد این اهداف بصورت بلاعوض کمک نمایند.

اهداف توسعه پایدار (Sustainable Development Goals)

بیست سال پس از اولین اجلاس رسمی توسعه پایدار در سال ۱۹۹۲و ده سال پس از اجلاس ژوهانسبورگ، رهبران جامعه جهانی بار دیگر در سال ۲۰۱۲ در ریودوژانیروی برزیل در اجلاس (Rio+20) گردهم آمدند تا دستاوردهای بیست ساله اجلاس سال ۱۹۹۲را بررسی و ارزیابی نمایند. سرانجام مقرر شد تا اهداف توسعه پایدار باید بر مبنای کلیه اصول بیانیه ریو، دستور کار برنامه اجرایی باشد و شرایط، ظرفیت ها و الویت های متفاوت ملی کشورها را مد نظر قرار دهد. این اهداف باید به صورت منسجم با دستور کار توسعه سازمان ملل برای پس از سال ۲۰۱۵ عمل نماید. این اهداف پس از بحث و بررسی‌های متعدد درنهایت با عنوان دگرگونی و تحول درجهان ما برای توسعه پایدار پیشنهاد شد. به این ترتیب براساس توافقات انجام شده اهداف توسعه پایدار (SDGs) جایگزین اهداف توسعه هزاره (MDGs) از سال ۲۰۱۵ شد. این اهداف ۱۷ آرمان و ۱۶۹ شاخص، اهداف گوناگونی را برای کشورهای مختلف درحوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، نهادی و محیط زیستی هدف گذاری کرده است. در جدول ذیل، آرمان های توسعه پایدار ارایه شده است.

منبع:

آرمان‌ها و اهداف توسعه هزاره، تعاریف، دلایل، مفاهیم،۱۳۸۴، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور

سایت سازمان ملل متحد: https://www.undp.org/sustainable-development-goals

سایت سازمان ملل متحد ایران: https://iran.un.org/fa/sdgs